Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit belangrijkste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werden de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep met 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 een Acte met Staatsregeling aangenomen, waarmee de oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in 8 departementen met zo veel geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement met Texel
het departement met de Amstel
het departement over de Delf
Ernaast lagen tevens dit departement betreffende een Schelde en Maas en dit departement aangaande een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed een andere rangschikking niet en na een instelling in 1801 met dit Bataafs Gemenebest werden het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een antieke gewestelijke grenzen aangaande Holland. In 1806 werden dit Bataafs Gemenebest vervangen via dit Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Na in 1811 het Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werden gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden aangaande de Maas.
Nadat een Fransen eind 1813 uit Holland gevlucht waren, was de indeling aanvankelijk ongewijzigd. Met de Grondwet van 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen door provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden over de Maas werden verenigd in een provincie Holland. Via minister Van Maanen werd in een grondwetcommissie alsnog een titel Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen over achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", maar dit werden via een rest aangaande een commissie verworpen.[2]
De nieuwe provincie kreeg in 1814 2 gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour over Friesland naar Holland, maar ons deel met Hollands Brabant was bij Noord-Brabant en in 1815 werden verder het laatste Hollands Brabant, het Land betreffende Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werd in 1820 de grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om de dominantie te beperken werden Holland voor de grondwetsherziening betreffende 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werden in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold het immers in sterke mate voor Amsterdam, dat in 1838 het provinciaal gerechtshof aan zichzelf voorbij zag gaan ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende staat over Amsterdam en drong men aan op de genezing met een verdeling zoals deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier vanwege 1795. Op deze plaats werden desalniettemin niet aan tegemoetgekomen. Nadat de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werd deze bij Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 het grootste deel van de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij de provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was er enig tijd sprake van een samenvoeging van de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden overduidelijk het deze regelen betreffende de baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende dit Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel betreffende Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en dit IJsselmeer. In dit zuiden grenst een provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via remedie met de Houtribdijk en Hollandse Brug aan een provincie Flevoland en in dit noorden door geneesmiddel aangaande de Afsluitdijk met een provincie Friesland.
De provincie mag geraken onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en in vroegere tijden dit IJ) mits grens fungeert.
Ten zuiden betreffende het Noordzeekanaal Klik hier liggen de stedelijke gebieden over Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en tegelijk het Gooi, alsmede ons dichtbevolkt gebied, doch met een landschappelijk volkomen ander karakter (bosrijk en niet volkomen vlak).
Ten noorden aangaande het Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en verschillende, kleinere, segmenten en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een stad Alkmaar. Daar bevinden zichzelf in dit deel over een provincie tevens landelijker gebieden: Waterland, de omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en totaal in dit noorden een Kop van Noord-Holland betreffende dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
Een westkust aangaande een provincie wordt grotendeels door duinen beschermd. Op deze plaats liggen beroemde badplaatsen als Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Waar de duinen door een Noordzee waren verzwolgen, werd een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De regio tussen Haarlem, Velsen (aan allebei de zijden met het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Ons deel aangaande Kennemerland vormt een IJmond, met een Hoogovens en overige industrie: dit kan zijn het westelijk gebied met het Noordzeekanaal, betreffende mits middelpunt de haven en sluizen over IJmuiden. Ten noorden met Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt met het schiereiland een marinehaven Den Helder, Krijg meer informatie daarnaast veerhaven wegens Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden mits Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook dit eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan het IJ (heb je een zeearm) en dit Noordzeekanaal met een daarin, alang vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams de meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam in steden indien Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat is te horen, daar hier heel wat Amsterdammers wonen. De meeste typische dialecten vindt men op het platteland. Op welke manier noordelijker men komt, hoe meer dit lokale dialect aangaande een standaardtaal afwijkt; vooral dit Tessels en het Wierings hebben ons heel persoonlijk karakter.
Net mits in andere dialectgebieden is in Noord-Holland sprake aangaande ons teruggang aangaande een dialecten. Zeker zijn enkele dialecten alsnog opvallend vitaal. Met name het Volendams is ter plaatse alsnog heel meestal gesproken. Andere dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ kan zijn vanouds een barrière en dat blijkt verder uit de dialecten. De dialecten ten noorden met het IJ zijn de meeste afwijkende.
Onder het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden met het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op een dialecten van Zuid-Holland en worden taalkundig ook dikwijls wanneer Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, betreffende zowel Noord- ingeval Zuid-Hollandse kenmerken. Een Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, vallen in de Utrechtse band.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten betreffende vanouds geïsoleerde gemeenschappen als Volendam, Egmond of een Waddeneilanden beschikken over ons heel persoonlijk ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten enorm conservatief gebleven, waar ze zich op overige punten juist opvallend hebben vernieuwd en daardoor zeer scherp met de omliggende dialecten zijn gaan afwijken.
Een indeling van de dialecten boven het IJ kan zijn problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in de taalwetenschap. Vaak is op een verwantschap betreffende het Fries gewezen: met name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over heel wat geniepig betreffende dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: de oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Dit Hollands zou het Fries lees beoordeling pas laat verdrongen beschikken over en bezit het nooit volkomen kunnen vervangen, opdat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in een dialecten. Ofschoon die theorie heel wat aanhang bezit, is ze door andere taalkundigen betreffende een hand gewezen en zullen een Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn ons overheids-NV, gesticht op 5 juli 2004, betreffende een Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. De organisatie zorgt in opdracht met een besturen van de recreatieschappen voor de ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhoud betreffende zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan 2 omvangrijke nationale parken: dit Nationaal Park Duinen over Texel (een gehele westzijde over Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook over Zandvoort tot deze uitleg in IJmuiden/Velsen).
Tevens zijn daar in Noord-Holland ons tiental verschillende via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (van Wijk aan Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan daar in Noord-Holland alsnog ettelijke overige grotere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois kom naar deze jongens Natuurreservaat, de Hulk, het Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland wegens dit hoofdartikel aan dit item.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort